اتوکلاو

اتوکلاو ها یک روش فیزیکی برای ضد عفونی کردن و عقیم سازی را ارائه می دهند. آنها با ترکیبی از بخار، فشار و زمان کار می کنند. اتوکلاو ها به منظور کشتن میکروارگانیسم ها و اسپور در دمای و فشار بالا عمل می کنند. آن ها برای تخریب زباله های زیستی خاص و استریل کردن رسانه ها، ابزار و تجهیزات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرند. زباله های مجاز پزشکی که ممکن است حاوی باکتری ها، ویروس ها و سایر مواد بیولوژیکی باشند، توصیه می شود که قبل از دفع، با اتوکلاو شدن غیر فعال شوند. شما اکنون می توانید در صورت نیاز اتوکلاو مورد نظر خود را از فروشگاه آنلاین دانا آزما خریداری کرده و آن را درب محل از پرسنل این فروشگاه دریافت نمائید.

بررسی تخصصی اتوکلاو

برای بررسی تخصصی اتوکلاو باید به شما بگوئیم که اتوکلاو دستگاهی است که برای استریل کردن وسایل و مواد آزمایشگاهی به کار می رود. استریل کردن فرایندی است که در آن میکروارگانیسم ها و عوامل انتقال دهنده آن‌ها از جمله قارچ، باکتری، هاگ یا اسپور و ویروس از سطح اجسام پاکسازی می‌ شوند. اتوکلاو این کار را از طریق روش های فیزیکی، شیمیایی یا با استفاده از بخار اشباع شده انجام می‌دهد. البته اتوکلاو همچنین به نام دستگاه استریل کننده نیز شناخته می‌شود. استریلیزاسیون در واقع، گروهی از فرآیندهایی است که برای انجام خدمات بهداشتی (استریلیزاسیون مواد، محیط کشت و دستگاه ها) مطابق با شرایط سخت گندزدایی صورت می‌گیرد. در اینجا لازم است به صورت خلاصه به تفاوت استریل کردن و ضدعفونی کردن اشاره شود. در استریل کردن کلیه میکروارگانیسم ها از بین رفته و از عدم وجود هر نوع میکروبی اطمینان حاصل می شود؛ ولی با انجام فرایند ضد‌عفونی کردن، میکروارگانیسم ها (مثل هپاتیت) از بین نمی روند و فقط جسم تمیز می شود. یکی از مسائل مهم ضرورت دستگاه امحاء زباله‌ های بیمارستانی می باشد که در این قسمت قصد داریم آن را به صورت کامل برای شما توصیف نمائیم. نیاز امروز صنعت پزشکی در زمینه روش‌های سالم امحاء و بی‌خطرسازی زباله های بیمارستانی، حفاظت از محیط زیست و نبود شرایط مناسب جهت دفع این پسماند ها که عموماً قابلیت انتقال بیماری را نیز دارند، ضرورت استفاده از دستگاه‌ های امحاء زباله از جمله اتوکلاو را در بیمارستآن‌ها بیش از پیش نمایان کرده است. به این توجه داشته باشید که عملکرد بسیاری از دستگاه های امحاء زباله های بیمارستانی بر اساس استریلیزاسیون بر مبنای تزریق بخار و خلأ یا حرارت خشک و به صورت تمام اتوماتیک است. در ایران به ازای هر تخت بیمارستانی نزدیک به سه کیلوگرم زباله تولید می‌شود (روزانه ۴۰۰ تن زباله) که این رقم چند برابر استاندارد جهانی است. ۲۰ تا ۳۰ درصد زباله های هر تخت بیمارستانی را پسماندهای عفونی تشکیل می دهند و بر این اساس این میزان در ایران معادل کل زباله ها در کشورهای پیشرفته به ازای هر تخت است. اتوکلاو در بیشتر صنایع مهم مورد استفاده قرار می گیرد که در این قمت موارد کلی استقفاده از اتوکلاو را قصد داریم برای شما بیان کنیم.

به طور کلی تمام مواد غیر عفونی و عفونی آلوده شده با عوامل بیولوژیک شامل بقایای نمونه‌های محیط کشت تلقیح شده، پاتوژن‌های رشد کرده، سلول‌های انسانی، حیوانی و گیاهی، مواد آلوده شده به مدفوع انسان یا حیوان، محصولات خونی انسان و حیوان و … می‌توانند اتوکلاو شوند. موادی مثل دارو های سرطان‌زا، رادیو ایزوتوپ ‌ها، مواد شیمیایی سمی، مواد شیمیایی قابل تبخیر یا هر ماده خطرناک دیگری که ممکن است در اثر حرارت تبخیر شود و انتشار یابد را نمی توان اتوکلاو کرد. به طور کلی مواد قابل اشتعال، واکنش پذیر و خورنده، سمی یا مواد رادیو اکتیو نباید اتوکلاو شوند. البته شما باید با روش های استریل کردن نیز آشنا باشید تا بتوانید بهترین اتوکلاو را از میان اتوکلاو های موجود در فروشگاه آنلاین دانا آزما انتخاب نمائید. عموماً به چهار طریق عمل استریل کردن صورت می گیرد: ۱- گرمای خشک: در این روش دما به ۱۴۰ الی ۱۸۰ درجه سانتی گراد می رسد مانند فور. ۲- بخار مرطوب: عمل استریل سازی را با بخار اشباع شده انجام می دهد مانند اتوکلاو. ۳- اتیلن اکساید: این روش با گازهای استریل در دمای ۶۰ الی ۷۰ درجه سانتی گراد استریل سازی انجام می‌ گیرد. ۴- پرتو دهی با اشعه گاما: در این روش از خاصیت استرلیزاسیون اشعه X استفاده می شود. البته شما باید پیش از خرید اتوکلاو از اصول کار تمامی اتوکلاو ها مطلع باشید. در ابتدا آب از منبع اصلی به بخار تبدیل می شود. این تبدیل آب به بخار به دو صورت انجام می گیرد: ۱- آب مستقیماً به داخل چمبر (مخزن دستگاه) ریخته شده و توسط المنتی که دور چمبر پیچیده است گرم شده و در ۱۰۰ درجه سانتی گراد به بخار تبدیل می‌ شود. ۲- آب به داخل مولد بخار رفته و پس از تبدیل شدن به بخار وارد چمبر می شود. البته نوع دوم نسبت به نوع اول به دلیل این که سیستم تولید بخار کاملاً جداگانه است، مزیت دارد. بعد از تبدیل آب به بخار مرحله افزایش دما یا Heating شروع شده و با بسته شدن محیط توسط شیرهای برقی طبق «قانون گازها» با افزایش دما، فشار نیز بالا می رود. با رسیدن دما به مقدار تعیین شده و رسیدن فشار به ۲/۲ یا ۱/۲ مرحله استریل سازی آغاز می شود. در انتهای سیکل یا چرخه استریل، بخار به کندانسور رفته و در اثر «فرایند میعان» به آب تبدیل شده و به مخزن آب مصرفی می ریزد و بدین ترتیب در انتهای کار مرحله خشک کن یا Drying انجام می شود. در پایان، مواد و وسایل استریل شده و آماده خروج از دستگاه می ‌شوند. البته شما باید پیش از تهیه اتوکلاو از سیکل های کاری آن مطلع باشید. معمولاً دمای کاری سیکل استریل ۱۲۱ تا ۱۳۴ درجه سانتی گراد است. در این دما و تحت فشار ۲/۲ تا ۱/۲ بار میکروارگانیسم ها از بین می روند. برخی از ابزارها، قدرت تحمل دمای ۱۳۴ درجه را ندارند و برای استریل کردن آن‌ها باید از سیکل ۱۲۱ درجه استفاده کرد. این نیز حائز اهمیت است که تمامی اتوکلاوها در قسمت صفحه نمایش دارای کلیدهایی جهت انتخاب نوع سیکل برحسب دما و نوع بار استریل دارند که قبل از شروع استریل سازی باید آن سیکل را انتخاب کرد.

برحسب نوع سیکل انتخاب شده مدت زمان استریل سازی متفاوت خواهد بود. اگر بخواهیم به شما اجزای اصلی اتوکلاو را بگوپیم در ابتدا باید به شما بگوئیم که چمبر محلی است که وسایل را در داخل آن قرار می دهند و عمل استریل سازی در آن صورت می گیرد. دومین جز‌ء آن شیر برقی می باشد که بسته به نوع اتوکلاو تعداد آن‌ ها متفاوت است و عمل باز و بسته کردن مجاری و منافذ مختلف دستگاه را در طول مراحل مختلف یک سیکل بر عهده دارند. مولد بخار نیز یکی دیگر از اجزای اصلی اتوکلاو می باشد که در برخی از انواع اتوکلاو ها مولد بخار وجود دارد که آب را به بخار تبدیل کرده و به چمبر تزریق می کند. شم باید بدانید که یک اتوکلاو از ۱۵ جزء اصلی ساخته شده و یکی دیگر از این جزء ها المنت نام دارد که در برخی از اتوکلاو ها، المنت دور چمبر پیچیده و با ایجاد حرارت باعث تبدیل آب به بخار می شود. مخزن آب نام دیگری از آن ها می باشد که این مخرن جهت ذخیره آب لازم برای استریل کردن مواد داخل دستگاه اتوکلاو است. البته کندانسور نیز در اتوکلاو بسیار مهم می باشد که به صورت یک میله فلزی و مارپیچ است که بخارات با عبور از آن به مایع تبدیل می‌شوند و به داخل مخزن آب مصرفی می ریزند. سنسور دما یک ابزار مکانیکی است که میزان فشار بخار را در محفظه استریلیزاسیون و در محفظه بیرونی نشان می دهد و مقادیر را جهت کنترل به برد دستگاه ارسال می کند. برد الکتریکی نیز در اتوکلاو بسیار حائز اهمیت است که کلیه عملیات پردازش و کنترل دستگاه و صدور فرمان‌ ها به شیر های برقی در این قسمت انجام می شود. پمپ آب موجود در اتوکلاو نیز وظیفه پمپ آب مقطر از مخزن به چمبر یا مولد بخار را داراست. شیر اطمینان نیز برای ایمنی بیشتر سیستم، شیر اطمینان در آن تعبیه شده تا در صورتی که فشار از حد آستانه بالاتر رود، وارد عمل شده و باعث تخلیه بخار ها شود. یکی دیگر از اجزای صلی اتوکلاو ترموستات ایمنی نام دارد که برای ایمنی الکتریکی بیشتر سیستم از ترموستات جهت قطع برق کلی سیستم استفاده می شود. پمپ وکیوم نیز یکی دیگر از ۱۵ جزء اصلی اتوکلاو می باشد که در برخی از انواع اتوکلاو ها وجود پمپ وکیوم وجود دارد و عمل وکیوم و مکش را انجام داده و باعث ایجاد فشار منفی در چمبر می شود. البته در داخل چمبر سینی برای چینش ابزار استریل قرار می دهند که نام آن سینی نگهدارنده سینی می باشد. ابته در برخی از اتوکلاو ها نیز جهت خنک کردن سیستم داخلی آن فن هایی تعبیه شده است. آخرین جزء اصلی اتوکلاو نیز درب اتوکلاو است که درب دستگاه محفظه استریلیزاسیون را از محیط خارجی جدا می کند و مجهز به ابزاری است که در زمان بالا رفتن فشار داخل محفظه از باز شدن درب دستگاه جلوگیری کند.

اگر بخواهیم درباره اشکالات رایج اتوکلاو به شما بگوئیم، باید شما را از این موضوع مطلع کنیم که
۱- پمپ وکیوم صدا می دهد: دیافراگم پاره شده و باید عوض شود.
۲- فشار بالا نمی رود: این اشکال می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که به برخی از آن در زیر اشاره شده است:
یکی از شلنگ ها پاره شده است و باید تعویض یا تعمیر شود.
لاستیک دور درب پاره یا کثیف شده است.
آب کافی به داخل سیستم تزریق نشده است.
المنت خراب است و باعث افزایش دما و افزایش فشار گاز داخل چمبر نمی شود.
۳ - نشان دهنده حداقل و حداکثر سطح آب در مخزن اصلی کار نمی کند به این معنی که دور الکترودها را جرم گرفته و باید تمیز گردد.
۴ - در صورت پر کردن بیش از حد مخزن ممکن است عمل استریل سازی صورت نگیرد و دستگاه هشدار دهد.
۵- سیستم قفل درب عمل نمی کند یا درب دستگاه بسته نمی شود که در این حالت ممکن است میکروسوییچ درب خراب بوده و یا از محل خود جابجا شده و باید دوباره تنظیم شود.
۶- آب به داخل چمبر یا مولد بخار ریخته نمی شودکه نشان می‌دهد که پمپ آب خراب است و باید تعمیر شود.
البته برای کار با اتوکلاو باید به نکاتی توجه داشته باشید که در این قسمت به شما آن ها را میگوئیم. این نکات عبارت اند از: برای جلوگیری از مشکلات، مسئولیت به کار انداختن و مراقبت روزمره اتوکلاو بایستی به افراد آموزش دیده محول شود. البته باید یک برنامه برای جلوگیری از مخاطرات شامل بازرسی منظم محفظه ها، درب ها و کنترل آن‌ها وجود داشته باشد. این نیز حائز اهمیت است که بخار بایستی اشباع شده و عاری از مواد شیمیایی (از قبیل مواد بازدارنده خوردگی) که می تواند به وسایل استریل شده آسیب برساند، باشد. شما باید برای کار با اتوگلاو حتما از دستکش مقاوم به حرارت و عینک محافظ استفاده نمائید. البته این نیز حائز اهمیت است که شما هنگامی که دستگاه روشن می باشد نباید اقدامی برای گذاشتن و یا خارج نمودن وسایل یا تمیز کردن آن کنید. شایان ذکر است که شما هیچگاه نباید در هنگام کار با اتوکلاو پیچ های درب اتوکلاو را شل یا سفت بکنید. این نکته نیز مهم است که مواد آلوده و وسایلی که برای استفاده قرار است، استریل شوند به صورت جداگانه و یا با استفاده از دستگاه های متفاوت اتوکلاو کنید. پیشنهاد پرسنل دانا آزما به شما برای جلوگیری از تشکیل رسوب در دستگاه اتوکلاو استفاده از آب مقطر می باشد. البته لازم به ذکر است که اتوکلاو توسط فردی به نام دنیس پاپین در سال ۱۶۷۹ اختراع شده است. دنیس پاپین، (متولد ۲۲ اوت ۱۶۴۷، بلویس، پدر - درگذشته حدود ۱۷۱۲، لندن، مهندس)، فیزیکدان انگلیسی متولد فرانسه که زودپز را اختراع کرد و اولین موتور بخار سیلندر و پیستونی را پیشنهاد کرد. اگرچه طراحی او عملی نبود، اما توسط دیگران بهبود یافت و منجر به توسعه موتور بخار شد که سهم بزرگی در انقلاب صنعتی بود. البته دستگاه اتوکلاو اولین بار در سال ۱۸۷۹میلادی توسط چارلز چمبرلند اختراع شد . ابتدا این دستگاه بسیار ساده بود اما با گذشت زمان، متناسب با نیاز ها و برطرف کردن ایرادات قبلی، تبدیل به دستگاهی بسیار مدرن و پیشرفته شد. باید بدانید که چارلز جوزف چمبرلین، (متولد ۲۳ فوریه ۱۸۶۳، در نزدیکی سالیوان، اوهایو، ایالات متحده - درگذشت. یافت شده در سرخس و مخروطیان، او را قادر ساخت تا یک دوره تکاملی را برای تخمک و جنین اسپرماتوفیت (گیاه بذر) فرض کند و منجر به گمانه زنی در مورد منشاء سیکاد برای آنژیوسپرم ها (گیاهان گلدار) شد. چمبرلین آزمایشگاه های گیاه شناسی را در دانشگاه شیکاگو (۱۸۹۷-۱۹۳۱) سازماندهی و هدایت کرد، جایی که او استاد مورفولوژی و سیتولوژی گیاهان شد (۱۹۱۵). او با گیاهانی که در مکزیک، استرالیا، نیوزلند، آفریقای جنوبی و کوبا جمع آوری شده بود، در گلخانه های دانشگاه بزرگترین مجموعه سیکادهای زنده جهان را ایجاد کرد که تا یک دهه پس از مرگش بی نظیر باقی ماندند. با جان کولتر، گیاه‌شناس آمریکایی، کتاب‌های درسی در مورد مورفولوژی اسپرماتوفیت‌ها (۱۹۰۱)، آنژیوسپرم‌ها (۱۹۰۳)، و ژیمنوسپرم‌ها (۱۹۱۰) تهیه کرد. او همچنین کتاب‌های Cycads زنده (۱۹۱۹) و Gymnosperms، Structure and Evolution (۱۹۳۵) را نوشت. البته اتوکلاو دارای انواع خاصی می باشد که در این قسمت قصد داریم تعدادی از آن ها را برای شما توصیف نمائیم. اتوکلاو گروه N برای ضد عفونی کردن ابزار آلات جامد و بدون پوشش مورد استفاده قرار می گیرد . این دستگاه برای ضد عفونی کردن وسایل پوشش دار (مانند پارچه) و حفره دار مناسب نیست. یکی دیگر از اتوکلاو ها، اتوکلاو گروه S می باشد که برای ضد عفونی کردن ابزار آلات جامد استفاده می شود . این ابزار می توانند دارای پوشش یا بدون پوشش باشند . علاوه بر این، وسایل سوراخ دار را نیز ضد عفونی می کند . این دستگاه دارای پمپ خلاء و سیکل خشک کن است. اتوکلاو گروه b کی یاز بهترین اتوکلاو ها می باشد. این دستگاه کامل تر از دو گروه قبل بوده و علاوه بر ابزار آلات جامد پوشش دار و بدون پوشش، مواد نساجی را هم ضد عفونی می کند. پمپ خلاء این دستگاه بسیار قوی بوده و تا حدود ۰.۹- بار خلاء ایجاد می کند. اگر بخواهیم برای شما اتوکلاو آزمایشگاهی را شرح دهیم، باید به شما بگوئیم که این دستگاه دارای محفظه های ۱۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ لیتری است . بدنه، درب، مخزن، کاور و طوقه آن از جنس استیل است . به برد دیجیتال با تکنولوژی PWM مجهز است. سیستم مصرف بهینه انرژی با راندمان بالا، سیستم کنترل پسماند دمای المنت و سیستم کنترل سطح آب الکترونیکی دارد. اتوکلاو های بیمارستانی نیز در دانا آزما موجود می باشد که اتوکلاو بیمارستانی به صورت تک درب، دو درب و گراویتی تولید می شود. این دستگاه دارای برد الکترونیکی دیجیتال، پرشر مکانیکی، ورودی هوای اطاقک مجهز به فیلتر هپا ( فیلتر بیولوژی )، ابعاد ۲۰۰ و ۳۰۰ لیتری است . در دمای ۱۲۱ و ۱۳۴ درجه سانتیگراد کار می کند . برق مصرفی این دستگاه ۱۲ کیلو وات و سه فاز است. اتوکلاو کلینیکال دارای درب تمام اتوماتیک است که قابلیت باز شدن دستی را نیز دارد. جنس بدنه از استیل ضد زنگ است . دارای برد الکترونیکی هوشمند، ورودی هوای اتاقک مجهز به فیلتر هپا، خشک کن هیتری، سیکل سریع، سنسور تشخیص کیفیت آب، قابلیت گزارش دهی از طریق کابل پرینتر و خروجی پورت USB، تست نفوذ پذیری بخار B&D ) ) و تست نشتی بخار ( Vacuum Test )، مولد بخار سریع ( Fast Steam Generator) و پمپ خلاء قوی است. شایان ذکر است که اتوکلاو دندانپزشکی دارای درب تمام اتوماتیک با قابلیت باز شدن به صورت دستی، بدنه فولادی، مخزن تمام استیل۲۳ و۳۰ لیتری، برد الکترونیکی هوشمند، تست نفوذ پذیری بخار ( B&D ) و تست نشتی بخار ( Vacuum Test )، مولد بخار سریع ( Fast Steam Generator)، ورودی هوای اطاقک مجهز به فیلتر هپا، خشک کن هیتری مجزا و پمپ خلاء است. شما اکنون می توانید در صورت نیاز اتوکلاو مورد نظر خود را با قیمت مناسب از فروشگاه آنلاین دانا آزما در کمترین زمان ممکن خریداری کرده و آن را درب محل از پرسنل این فروشگاه در کمترین زمان ممکن تحویل بگیرید. البته لازم به ذکر است که فروشگاه انلاین دانا آزما در حال حاضر یکی از بهترین و محبوب ترین فروشگاه های آنلاین در زمینه عرضه تجهیزات آزمایشگاهی در ایران می باشد.

خرید اتوکلاو

بهتر است پیش از خرید اتوکلاو به نکاتی توجه داشته باشید تا بتوانید بهترین اتوکلاو را بسته به نیاز خود از دانا آزما تهیه فرمائید. دستگاه اتوکلاو وسیله ای است که با استفاده از حرارت بخار آب تحت فشار و یا مواد غیر متحرک، روش های شیمیایی و غیر شیمیایی، باعث از بین رفتن ویروس ها و باکتری های وسایل شده و آن ها را ضد عفونی می کند. البته از دستگاه اتوکلاو در پزشکی، دندان پزشکی، صنایع شیمیایی، صنایع غذایی، آزمایشگاه های بالینی، تحقیقاتی، میکروبیولوژی و مراکز عمومی بهداشت استفاده می شود. به دلیل اهمیت فوق العاده ی بهداشت در این محیط ها، دستگاه اتوکلاو می تواند گند زدایی را به بهترین نحو انجام داده و موجب سترون سازی ( نابودی همه اشکال حیات میکروب ها) شود. شایان ذکر است که دستگاه اتوکلاو به صورت یک استوانه در دار است که در ابعاد صنعتی طول آن به ۱۵ متر می رسد . دمای دستگاه به بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتیگراد می رسد که این امر موجب می شود آب به بخار تبدیل شده و برای ضد عفونی کردن وسایل و ابزار ها مورد استفاده قرار گیرد. البته اتوکلاو یکی از دستگاه های آزمایشگاهی مهم و ضروری است که متناسب با کاربرد آن، انواع متفاوتی دارد. انواع دستگاه های اتوکلاو به دلیل کاربرد های فراوانی که دارند، از لوازم مهم و ضروری آزمایشگاه ها هستند . به همین دلیل بسیاری از کارخانه های ایرانی و خارجی این دستگاه را تولید کرده و روانه بازار می کنند .قیمت این دستگاه ها متناسب با تجهیزات و حجم محفظه ای که دارند متفاوت است. هر چقدر تجهیزات اتوکلاو و حجم محفظه ی آن بیشتر باشد از قیمت بالاتری برخوردار است . به عنوان مثال اتوکلاو گروه B نسبت به دیگر گروه ها از قیمت بیشتری برخوردار است . قیمت نمونه های اتوکلاو تولید شده در داخل کشور به مقدار قابل توجهی کمتر از نمونه های مشابه تولید شده در خارج از کشور است. به همین دلیل، تهیه ی دستگاه های تولید شده در داخل کشور علاوه بر حمایت از تولیدات داخلی، صرفه جویی ارزی را نیز به دنبال دارد. اگر در آزمایشگاه، مطب دندان‌پزشکی، بیمارستان و اینگونه مکان‌ها مشغول به کار هستید، حتما واژه‌ اتوکلاو را شنیده‌اید و ممکن است تجربه‌ کار با دستگاه اتوکلاو را نیز داشته باشید. اتوکلاو تجهیزی است که نه تنها در حوزه پزشکی و آزمایشگاهی، بلکه در صنعت نیز برای سترون‌سازی و آلودگی زدایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای استریل کردن مواد و تجهیزات کاربرد دارد. همچنین گاهی نیاز است زباله‌های عفونی نیز قبل از دفع، ضدعفونی شوند. اتوکلاو کردن زباله‌های عفونی باعث می‌شود تا حین حمل و نقل و دفع، مسئولین جمع آوری زباله در معرض خطر آلودگی کمتری قرار گیرند. اگر کاربر، تکنسین یا اپراتوری که با دستگاه اتوکلاو کار می‌کند، مراحل مختلف فرآیند اتوکلاو کردن را درک کند، کارایی و عملکرد بهتری خواهد داشت. به همین دلیل در این مطلب قصد داریم تا شما را با دستگاه اتوکلاو و نحوه‌ی اتوکلاو کردن آشنا کنیم. اما پیش از هرچیز باید گفت که استریل کردن مطلق مواد یا تجهیزات امکان‌ پذیر نیست و کارایی هر فرآیند استریلیزاسیون به ماهیت محصول، میزان و نوع آلودگی بستگی خواهد داشت. لازم به ذکر است که از قرن ۱۶ام میلادی، از بخار آب برای از بین بردن بیماری و عفونت استفاده می ‌شد. اما در سال ۱۸۷۹ میلادی، شخصی به نام چارلز چمبرلند (Charles Chamberland) برای اولین بار دستگاه اتوکلاو را اختراع نمود. از آن زمان تا کنون اصول و روش‌های استریل کردن توسط بخار تقریبا دست نخورده باقی مانده و تغییر چندانی نکرده است. در حقیقت، بیشتر پیشرفت‌ های عمده در فناوری اتوکلاو، به جای تغییر در روند اتوکلاو کردن، حول نظارت بر ایمنی دستگاه اتوکلاو صورت گرفته است. شاید علت نام‌گذاری اتوکلاو نیز برایتان جالب باشد. این کلمه فرانسوی است که از ۲ واژه‌ ی “auto” به معنای اتوماتیک و “clvis” به معنای قفل گرفته شده است. ترکیب این ۲ واژه دستگاهی را توصیف می‌کند که هنگام افزایش فشار به طور خودکار قفل می‌ شود. اتوکلاو ها انواع مختلفی دارند اما در حقیقت اصول کار تمامی آن‌ها یکسان است. اتوکلاو های رومیزی معمولا در آزمایشگاه‌ ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، در حالی که اتوکلاوهای بیمارستانی اغلب بسیار بزرگ هستند. دستگاه استریلایزر اتوکلاو در سال ۱۸۷۹ توسط چارلز چمبرلند اختراع شد. تقریباً در همین زمان، محققان شروع به درک مزایای جراحی استریل کردند و پزشکان به یک روش استریل سازی مطمئن تر و کاربردی تر از حرارت شعله نیاز داشتند. فواید اتوکلاو خیلی زود مشهود شد و به بخش اساسی هر کلینیک و بیمارستان تبدیل شد. دستگاه ضدعفونی کننده اتوکلاو مطابق با سخت افزارهای بین المللی در یک مرکز پیشرفته طراحی و ساخته می شوند و یک استانداردی را برای استفاده مجدد از تجهیزات استریل فراهم می کنند. لازم به ذکر است که اتوکلاو برای استریل کردن و ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی، جراحی، ابزارهای آزمایشگاهی، مواد دارویی در بیمارستان ها و آزمایشگاه ها استفاده می شود. این ماده می تواند جامدات، مایعات، حفره ها و ابزارهایی با اشکال و اندازه های مختلف را استریل کند. اتوکلاوها از نظر اندازه، شکل و عملکرد متفاوت هستند. یک اتوکلاو بسیار اساسی شبیه به اجاق گاز فشار است. هر دو از قدرت بخار برای از بین بردن باکتری ها، اسپورها و میکروب های مقاوم در برابر آب جوش و مواد شوینده قدرتمند استفاده می کنند. اتوکلاو از گرمای مرطوب (ساقه اشباع شده تحت فشار) برای استریل تجهیزات پزشکی و بیمارستان و ابزار جراحی استفاده می کند. آنها شبیه به اجاق گازهای فشار عمل می کنند و از قدرت بخار برای از بین بردن میکروب هایی که در یک شستشوی ساده با آب جوش و مواد شوینده زنده می مانند، استفاده می کنند. در گذشته میکروارگانیسم های مضر با استفاده از موادی از جمله الکل، آب جوش و پراکسید هیدروژن ضد عفونی می شدند. اگرچه این مواد کاربرد زیادی دارند، اما برخلاف اتوکلاوها این ایمن را فراهم نمی کنند که هر نوع میکروارگانیسم را از بین ببرند. یک اتاق اتوکلاو با گرم شدن در بالاترین نقطه جوش، ابزارهای پزشکی یا آزمایشگاهی را استریل و ضد عفونی می کند. در اکثر کلینیک ها اتوکلاوهایی از جنس میزهای کوچک وجود دارد که بسیار شبیه اجاق های مایکروویو هستند. بیمارستان ها از اتوکلاو های بزرگ استفاده می کنند، که به آن اتوکلاو افقی نیز می گویند. آن ها معمولاً در بخش خدمات استریل مرکزی (CSSD) قرار دارند و می توانند تعداد زیادی از ابزار های جراحی را در یک چرخه استریل سازی پردازش کنند و تقاضای مداوم تجهیزات استریل در اتاق های عمل و بخش های اورژانس را برآورده سازند. لازم به ذکر است که بیمارستان ها از اتوکلاو به عنوان یک فناوری اصلی و مهم برای مدیریت پسماندها استفاده می کنند که در آن از استریل سازی بخار که روشی مقدماتی و مقرون به صرفه برای تصفیه فاضلاب بیوشیمی است استفاده میشود. اتوکلاو ها در درمان ضایعات پزشکی عفونی کمک می کنند و از استراتژی های مهم پزشکی هستند زیرا باعث استریل سازی و خشک کردن تجهیزات جراحی و سایر تجهیزات پزشکی می شوند. بیمارستان ها از اتوکلاو بزرگی استفاده می کنند که شبیه به ماشین ظرفشویی است. این اتوکلاو بیمارستانی می توانند تعداد زیادی از ابزارهای جراحی را در یک چرخه واحد پردازش کنند. اتوکلاو در بیمارستان ها نیز برای پانسمان، ملافه، دستکش لاستیکی یا هر ماده دیگری که برای جلوگیری از آلودگی باکتری ها و سایر آلودگی ها استفاده می شود، کاربرد دارد. اتوکلاو ها همچنین در کلینیک های پزشکی و دندانپزشکی، جراحی و اتاق های عمل، کلینیک های دامپزشکی و بخش مراقبت های ویژه بطور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند.

اتوکلاو دستگاهی است که جهت سترون سازی به کار می رود. سترون سازی به معنای نابودی یا حذف همه اشکال (حیات میکروبی شامل اسپورها) در مواد غیرمتحرک از طریق روش های فیزیکی، شیمیایی یا با استفاده از بخار است. کلمه Sterilizer برگرفته از واژه لاتین Sterilis به معنای فاقد میوه و بار است. این دستگاه ها همچنین به نام استریل کننده نیز شناخته می شوند. استریلیزاسیون باید به عنوان گروهی از فرآیندهای مرتبط بسیار مهم برای انجام خدمات بهداشتی (استریلیزاسیون مواد، محیط کشت و دستگاه ها) مطابق با شرایط سخت گندزدایی در نظر گرفته شود. شایان ذکر است که شما از نحوه تولید بخار و عوامل موثر بر کیفیت بخار اطلاعاتی داشته باشید و ما در این قسمت قصد داریم اطلاعات خود را در خدمت شما قرار دهیم. بخار عامل اصلی استریل سازی دستگاه اتوکلاو است. در مجموعه روش های استریلیزاسیون تولید بخار روشی ایده آل برای از بین بردن میکروارگانیسم هایی مانند باکتری و اسپور است. البته دو منبع بخار وجود دارد که برای پردازش استریل مورد استفاده قرار می گیرند: سیستم های دیگ بخار بیمارستانی و دیگ های بخار برقی که دارای خاصیت های مختلفی هستند. در هر دو مورد، تأمین آب تصفیه شده برای از بین بردن کل مواد جامد محلول (TDS) ضروری است و هر سیستم باید طراحی، نظارت و نگهداری شود تا از کیفیت، خلوص و مقدار بخار ارائه شده برای پردازش استریل مؤثر استفاده شود. ترکیب مطلوب بخار درون اتوکلاو ۳٪ مایع و ۹۷٪ گاز است. هرگونه تغییر در درصد رطوبت باعث افزایش یا کاهش زمان استریل سازی می شود. در عمل، زمان استریل سازی با توجه به شرایط بهینه بخار و توانایی بخار در انتقال انرژی به بار غیر استریل قبل از استریل سازی محاسبه می شود. از این گذشته، یکی از مهمترین مزایای استریلیزاسیون اتوکلاو بخار این است که به دلیل ظرفیت بخار برای انتقال انرژی، به زمان و گرمای کمتری نسبت به یک دستگاه ضدعفونی گرمای خشک احتیاج دارد. رطوبت کمتر از ۳٪ بخار خشک یا گرم شده تولید می کند. این بخار باعث افزایش زمان استریل سازی می شود زیرا قابلیت انتقال انرژی را کاهش می دهد. بخار گرم شده رطوبت را تقریباً ۰٪ کاهش می دهد و اتوکلاو را به یک اجاق گرمای خشک تبدیل می کند. با این وجود رطوبت بیش از ۳٪ بخار اشباع یا مرطوب ایجاد می کند که به فشار و دمای استریل سازی بیشتری نیاز دارد. بخار مرطوب همچنین در پایان فرآیند استریل سازی مدت زمان خشک شدن را افزایش می دهد. لازم به ذکر است که محفظه های اتوکلاو ها اکثراً استوانه ای هستند زیرا استوانه ها قادر به تحمل فشار شدیدی نسبت به مکعب های هستند که لبه های آن ها ضعیف بوده و به راحتی شکسته می شوند. شایان ذکر است که زمان مورد نیاز برای استریل سازی تجهیزات بیمارستانی و جراحی بستگی به عوامل مختلفی دارد که شامل موارد زیر می شود: میزان آلودگی (مواد با میزان بالای آلودگی به زمان طولانی تر به استریل شدن نیاز دارند زیرا میکروب های بیشتری دارند) نحوه کارکرد اتوکلاو (اگر بخار بتواند آزادتر گردش کند، اتوکلاو سریعتر و مؤثرتر عمل خواهد کرد). شما باید از این نکته اطلاعات کافی داشته باشید که اندازه های مختلف این دستگاه انواع اتوکلاو را تشکیل میدهد. کوچکترین آنها نوع رومیزی، و بزرگترین آن ها دستگاه های پیچیده ای هستند که برای بهره برداری نیازمند مراحل پیش از نصب می باشند. حجم اتاقک سترون سازی به عنوان مرجع در نظر گرفته شده و اندازه گیری اتوکلاو با واحد دسی متر مکعب و یا لیتر سنجیده می شود. بر اساس نحوه کنترل عملکرد اتوکلاوها، مدل های دستی، نیمه خودکار و یا تمام خودکار وجود دارند. این نکته حائز اهمیت است که اتوکلاوها با استفاده از خواص ترمودینامیک آب به عنوان یک ماده خالص کار می کنند. این در تمام انواع اتوکلاوهای آزمایشگاهی صادق است. در شرایط طبیعی (در سطح دریا و فشار یک اتمسفر) آب (در فاز مایع) می جوشد و در ۱۰۰ درجه سانتی گراد به بخار تبدیل می شود (فاز گازی). اگر فشار کاهش یابد، در دمای پایین تر و اگر فشار افزایش یابد، در دمای بالاتر می جوشد. با کنترل فشار بخار آب، دمای اتاقک اتوکلاو ممکن است به دماهای بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتی گراد یا برعکس با کنترل دما به فشاری بیشتر از فشار اتمسفر برسد. منحنی زیر نحوه عمل آب را بسته به شرایط فشار و دما نشان می دهد. به این نکته باید توجه کافی داشته باشید که برای آنکه اقلام استریل شوند تمام مراحل فرآیند استریلیزاسیون باید به طور صحیح انجام گیرد. برای تایید این مراحل یک سری آزمایش طراحی شده است تا ویژگی های فرآیند و تاثیر آن روی فعالیت میکروارگانیسم ها را ارزیابی کنند. ارزیابی دما، فشار، زمان، رطوبت و روش کار دستگاه به طور معمول صورت می گیرد تا تصدیق شود که دستگاه مطابق با روش های معتبر کار می کند. همچنین، به منظور تضمین کیفیت فرآیند استریلیزاسیون، آزمون یا اندیکاتورهایی طراحی شده اند که اطمینان کافی از نابودی میکروارگانیسم را ایجاد می کنند. یکی از آن ها اندیکاتور های فرآیند استریلیزاسیون می باشد که در این قسمت این اندیکاتورها را برای شما شرح می دهیم. این اندیکاتورها برای بررسی عملکرد اتوکلاو آزمایشگاهی طراحی شده اند. آن ها شامل دستگاه هایی می شوند که عواملی مانند دما، زمان و فشار (دماسنج، فشارسنج و زمان سنج (کرنومتر)) را کنترل و پیشرفت فرآیند را ثبت می کنند. میکرو پروسسورها در اتوکلاو های پیشرفته همه عوامل چرخه استریلیزاسیون را ثبت و در صورت بروز هرگونه اختلال چرخه را متوقف می کنند. همچنین، آزمایش بووی – دیک (Bowie-Dick) در این گروه وجود دارد (Iso N ۱۱۱۴۰-۱). این آزمایش کارایی پمپ تخلیه را با استفاده از یک کاغذ ارزیابی می کند. اگر عملکرد چرخه رضایت بخش باشد، کاغذ به صورت یکنواخت تغییر رنگ می دهد، در غیر این صورت رنگ کاغذ یکنواخت نخواهد بود. یکی دیگر از اندیکاتور ها، اندیکاتورهای شیمیایی هستند که این اندیکاتورها آزمون های شیمیایی رایجی هستند که در مراحل مختلف فرآیند استریلیزاسیون تغییر رنگ می دهند. اندیکاتورهای شیمیایی اقلامی را که فرآیند استریلیزاسیون را گذرانده اند، از آن هایی که این مراحل را نگذرانده اند، تفکیک می کند. معروف ترین آن ها، نوار چسب یا نوار هایی هستند که روی بسته ها یا یک قسمت استفاده می شوند. استاندارد ایزو ۱-۱۱۱۴۰ گروه اندیکاتورهای شیمیایی را توضیح می دهد. باید در نظر داشت که اندیکاتورهای شیمیایی به تنهایی تضمین کننده اینکه فرآیند استریلیزاسیون منطبق با الزامات بوده است نیستند. باید پرسنلی که از این اندیکاتور ها استفاده می کنند، آموزش کامل و دقیق از مراحل داشته باشند تا تعیین کنند که آیا نتیجه بدست آمده با ارزیابی کل فرآیند استریلیزاسیون مرتبط است یا نه! یکی دیگر از اندیکاتور ها، اندیکاتورهای بیولوژی نام دارد. این اندیکاتورها به عنوان بهترین روش های کنترل کیفیت فرآیند استریلیزاسیون انواع اتوکلاوها در نظر گرفته می شوند. این اندیکاتورها از میکروارگانیسم های زنده ای که مقاومت بیشتری نسبت به چرخه انتخابی استریلیزاسیون دارند یا از معرف های شیمیایی که در حضور پروتئین های ویژه این میکرو ارگانیسم ها واکنش نشان می دهند، ساخته شده اند. به منظور کنترل فرآیند استریلیزاسیون با بخار اشباع شده (پراکسید هیدروژن) یا فرمالدئید، عموماً از اسپورهای باسیلوس استئاروترموفیلوس (Bacillus Stearothermophilus) استفاده می شود. برای کنترل استریلیزاسیون با حرارت خشک (فرآیندی که در فورها انجام می شود) و اکسید اتیلن، اسپورهای نوع نایجر (Niger) باسیلوس سوبتیلوس (Bacillus Subtilis) استفاده می شوند. اندیکاتور اسپور در بسته ای که استریل می گردد، قرار داده می شود. پس از فرآیند، اندیکاتور انکوبه شده و بررسی نتیجه نشان می دهد که آیا چرخه، مطابق با شرایط تعریف شده بوده است یا خیز! معمولاً تغییر در رنگ انواع اتوکلاوها مشاهده می شود. این آزمون ها استاندارد هستند و سازندگان طریقه استفاده و تفسیر نتایج آنها را به کاربران آموزش می دهند. اندیکاتورهای بیولوژی به تنهایی تضمین کننده انطباق با تمام الزامات چرخه استریلیزاسیون نیستند. تنها روش، تضمین کنترل همه عوامل چرخه استریلیزاسیون است. شما باید هنگام نصب و راه اندازی اتوکلاو به نکاتی توجه داشته باشید که در ادامه این نکات را به شما خواهیم گفت. اتوکلاوها برای عملکرد مناسب، به شرایط زیر نیاز دارند: محیطی با تهویه مناسب برای حذف گرما و رطوبتی که در حین کار ایجاد شده است. همچنین، فضای آزاد در پشت و کنار دستگاه برای انجام خدمات فنی لازم است. این فضا باید حداقل ۰.۸ متر باشد. بسته به طراحی اتوکلاو، زیر ساخت باید بزرگ در نظر گرفته شود تا دستگاه به طور رضایت بخش کار کند. شکل زیر فضای مورد نیاز در اطراف اتوکلاو را توضیح می دهد. دما در مجاورت دستگاه در حال کار ممکن است تا بیش از ۷۰ درجه سانتی گراد افزایش یابد. کف باید کاملاً تراز و از مواد مقاوم به رطوبت و گرما ساخته شده باشد. یک خروجی جریان الکتریکی برق (پریز) باید متناسب با دستگاه باشد. در انواع اتوکلاو مدل های خودکار نیز وجود دارند. در این راستا اگر اتوکلاو خودکار باشد، به این مفهوم است که دارای ژنراتور یا مولد بخار نیز هست. در این صورت اتصالات الکتریکی آن باید با جزئیات مطالعه شود، زیرا جریان برق مورد نیاز ممکن است به طور قابل ملاحظه ای بیشتر باشد. برای ژنراتور بخار، جریان الکتریکی مورد نیاز ۲۱، ۳۸، ۴۸ کیلووات و بیشتر است. اتصالات الکتریکی باید با وسایل ایمنی لازم مجهز شده باشند. ولتاژهای مورد نیاز برای اتوکلاوها ۲۲۰V، فرکانس ۶۰HZ، ۳۸۰V، فرکانس ۶۰HZ سه فاز است. تناسب اتصالات آب با مصرف دستگاه از نظر حجم و فشار: هرچه دستگاه بزرگتر باشد، مصرف آن بیشتر است. آبی که اتوکلاو مصرف می کند، باید برای حذف مواد جامد معلق بهسازی شده باشد. ممکن است این مواد بر عملکرد دریچه های الکتریکی و نیز دستگاه های الکترو هیدرولیک تاثیر منفی داشته باشد. این نیز حائز اهمیت است که بعضی استریل کننده ها به هوای فشرده نیاز دارند، زیرا کنترل های آنها با فشار هوا کار می کنند. معمولا، فشار لازم از ۵*۱۰۵ پاسکال به ۹/۹*۱۰۵ پاسکال تغییر می کند. شکل زیر حداقل شرایط نصب (دریچه قطع، فیلتر و فشارسنج) را نشان می دهد.

نکات تکمیلی در مورد اتوکلاو

یکی از مهم ترین مسائل مطرح در تمامی آزمایشگاه ها مخصوصا آزمایشگاه های زیست شناسی استریلیزاسیون می باشد. چرا که در انجام آزمایش های مختلف، عاری بودن مواد و وسایل از هرگونه آلودگی امری بسیار حیاتی می باشد. آلودگی ممکن است شیمیایی و یا میکروبی باشد. آلودگی های شیمیایی را می توان به سادگی با شست و شو توسط حلال مناسب آلودگی از بین برد. اما در رابطه با آلودگی های میکروبی یا به اصطلاح آلودگی های زیستی، از بین بردن آن ها (Decontamination) شرایط کمی فرق دارد. چرا که میکروب ها تمامی فضای کره زمین را پر کرده اند. هوایی که تنفس می کنیم مملو از عوامل مختلف میکروسکوپی می باشند که می توانند به سادگی موجب آلودگی و دخالت در آزمایش های مختلف پزشکی و زیست شناسی گردند. لذا حتی اگر با شست و شو جسمی را عاری از هرگونه عوامل آلودگی کنیم در چند ثانیه ای که در معرض هوا قرار گرفته و یا تماس پوستی با آن ایجاد شود، آن جسم آلوده می گردد. همچنین در استفاده از مایعات در آزمایش های مختلف، امکان استریلیزاسیون آن ها توسط شست و شو وجود ندارد! اتوکلاو، ظرف، معمولا از فولاد، قادر به مقاومت در برابر دما و فشار بالا. صنایع شیمیایی از انواع اتوکلاوها در تولید رنگ ها و سایر واکنش های شیمیایی که نیاز به فشار بالا دارند استفاده می کند. در باکتری شناسی و پزشکی، ابزارها با قرار دادن در آب در اتوکلاو و گرم کردن آب بالای نقطه جوش آن تحت فشار، استریل می شوند. سیستم اتوکلاو همانطور که گفته شد سیستمی شبیه به زودپز داشته و پس از قرار دادن وسایل و مواد مورد نظر در آن، درب آن بسته شده و دستگاه شروع به کار می کند. عموما برای اطمینان از استریلیزاسیون کامل توسط اتوکلاو، از چسب مخصوص اتوکلاو (اندیکاتور) استفاده می شود. این چسب دارای نوار هایی تیره در زمینه چسب می باشد که هر یک از این نوار ها شامل تعداد زیادی از اسپور باکتری های مقاوم به دما می باشند. در هر سری اتوکلاو مقداری از چسب مخصوص نیز در دستگاه قرار می گیرد و در صورت انجام کامل استریلیزاسیون نوار های موجود بر روی چسب، تغییر رنگ داده و از بین می روند. همچنین سیستم اتوکلاو سعی بر آن دارد که پس از شروع کار هوای موجود در دستگاه را به شکل نسبتا کامل خارج نماید. چرا که هوا در امر استریلیزه کردن یک عامل منفی محسوب شده و زمان مورد نیاز را افزایش می دهد. باید توجه داشت که اتوکلاو تنها زمانی کاربرد دارد که از اجسام و نمونه هایی در آن گذاشته شوند که حساسیت دمایی نداشته باشند و بتوانند دما وفشار وارده را تحمل کنند. عموما اکثر وسایل آزمایشگاه های زیست شناسی دارای برچسبی دارند که نشان دهنده قابل اتوکلاو و یا غیر اتوکلاو بودن آن را نشان می دهد. لذا اتوکلاو برای تمامی ابزار و مواد مورد استفاده در آزمایشگاه کاربرد ندارد. برای استریلیزاسیون مواردی که قابل اتوکلاو نیستند می توان بسته به شرایط و ماهیت مورد نظر، از فیلتر های مختلف، آون و … استفاده کرد. البته باید بدانید که آزمایشگاه های خاص دارای یک اتوکلاو از بهترین جنس و کیفیت بوده و سعی بر آن دارند تمامی مواد و وسایل مورد استفاده در آزمایش های مختلف را که قابلیت اتوکلاو شدن دارند، یه این شیوه استریلیزه کنند. به زبان ساده اتوکلاو یا دستگاه استریل کننده بخار که از تجهیزات پزشکی آزمایشگاهی و بیمارستانی می باشد، یکی از مهمترین دستگاه های مورد استفاده در مراکز درمانی از جمله آزمایشگاه ها، دندانپزشکی، بیمارستان، کلینیک ها و غیره می باشد. از این دستگاه در صنعت، آزمایشگاه های تحقیقاتی، میکروبیولوژی و استریل ابزار و تجهیزات مورد استفاده در دامپزشکی، خالکوبی، پرسینگ و غیره که بهداشت تجهیزات اهمیت ویژه ای دارد، نیز به صورت گسترده استفاده می شود. اتوکلاو ها به وسیله حرارت بخار آب تحت فشار، تجهیزات را استریل یا سترون می کنند. منظور از سترون کردن، حذف کردن همه میکروب ها به وسیله حرارت بخار آب تحت فشار یا سایر روش های استریلیزاسیون می باشد. در سال ۱۶۷۹ دنیس پاپین اتکلاو را اختراع کرد، نمونه اولیه اتوکلاو که هنوز در آشپزی استفاده می شود و زودپز نامیده می شود. البته لازم به ذکر است که درباره زندگی دنیس پاپین نیز اطلاعاتی را به شما ارائه دهیم. دنیس پاپین، (متولد ۲۲ اوت ۱۶۴۷، بلویس، پدر - درگذشته حدود ۱۷۱۲، لندن، مهندس)، فیزیکدان انگلیسی متولد فرانسه که زودپز را اختراع کرد و اولین موتور بخار سیلندر و پیستونی را پیشنهاد کرد. اگرچه طراحی او عملی نبود، اما توسط دیگران بهبود یافت و منجر به توسعه موتور بخار شد که سهم بزرگی در انقلاب صنعتی بود. پاپین در آزمایشات پمپ هوا به فیزیکدان هلندی کریستیان هویگنس کمک کرد و در سال ۱۶۷۵ به لندن رفت تا با فیزیکدان انگلیسی رابرت بویل کار کند. در سال ۱۶۷۹ پاپین اتوکلاو خود را اختراع کرد، یک ظرف بسته با درب محکمی که بخار را تا زمانی که فشار زیادی ایجاد شود محدود می کند و نقطه جوش آب را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. یک سوپاپ اطمینان اختراع خودش از انفجار جلوگیری می کرد. پاپین با مشاهده اینکه بخار محصور در اجاق گاز او تمایل به بالا بردن درب آن داشت، استفاده از بخار برای به حرکت درآوردن پیستون در یک سیلندر را در نظر گرفت که طراحی اولیه برای موتورهای بخار اولیه بود. با این حال، او هرگز موتوری برای خودش نساخت. در سال ۱۷۰۵، فیزیکدان و فیلسوف آلمانی، گوتفرید ویلهلم لایبنیتس، طرحی از اولین موتور بخار عملی را که توسط توماس ساوری انگلیسی ساخته شد، به پاپین فرستاد. این طرح پاپین را به کار بیشتر تشویق کرد و در Ars Nova تبلیغ Aquam Ignis Adminiculo Efficacissime Elevandam (۱۷۰۷؛ "هنر جدید پمپاژ آب با استفاده از بخار") به اوج رسید. در سال ۱۷۰۹ او یک قایق پارویی با نیروی انسانی ساخت که با موفقیت عملی بودن استفاده از چرخ پارویی را به جای پاروها در کشتی های بخار را نشان داد. در همان سال پاپن به لندن بازگشت و تا زمان مرگش در گمنامی زندگی کرد. البته شما باید بدانید که اتوکلاو از مهمترین دستگاه هاو تنجهیزات آزمایشگاهی می‌باشد که با استفاده از حرارت بخار آب تحت فشار، جهت استریل نمودن (سترون سازی) کاربرد دارد. سترون سازی به معنای استریل نمودن یا نابود کردن تمامی اشکال حیات(میکروبی) از طریق حرارت بخار آب تحت فشار و یا مواد غیر متحرک که شامل روش هایی همچون شیمیایی و غیر شیمیایی است می‌شود. این دستگاه بیشترین کاربرد را در پزشکی برای استریلزاسیون و همچنین در صنایع شیمیایی برای به عمل آمدن پوشش ها و پکلانش لاستیک و همچنین سنتز هیدوترمال استفاده می‌شود. همچنین بهترین وسیله جهت استریل کردن ابزار هایی است مورد استفاده در خالکوبی، پیرسینگ، و داروهای دامپزشکی است، ظاهر این دستگاه به صورت یک استوانه در دار می ‌باشد و در ابعاد صنعتی طول دستگاه های اتوکلاو به ۱۵ متر نیز خواهد رسید. البته باید به شما بگوئیم که دستگاه اتوکلاو برای مراکز عمومی بهداشت، آزمایشگاه بالینی، تحقیقاتی و میکروبیولوژی که استریل کردن در آن ها اهمیت دارد کاربرد بسیاری دارد، مانند پزشکی، دندان پزشکی و دامپزشکی. در این محیط ها به دلیل اهمیت بهداشت باید تحت هر شرایطی گندزدایی به بهترین نحو ممکن انجام بگیرد.

این نکته نیز حائز اهمیت است که دستگاه اتوکلاو درون یک محفظه ی بسته است و معمولا در دمای بالاتر از ۱۰۰ درجه سانتی گراد کار می کند و در همین مرحله آب را به بخار تبدیل می کند. نکته ی مهم اینجاست که برخلاف باورها، دستگاه اتوکلاو صرفا برای کشتن ویروس ها نیست. اما به صورت کلی باکتری ها در دمای بالا زنده نمی مانند پس برای استریل کردن مواد پلاستیکی حساس مناسب است. به دلیل حرارت بالا از اتوکلاو برای استریل کردن شیر یا مواد حساس دیگر استفاده نمی شود چون طعم و ویژگی های ماده عوض می شود. اتوکلاو نیاز به مراقبت ویژه و بازرسی و کنترل مداوم دارد. دستگاه اتوکلاو برای فرآیند های صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند هم استفاده می شود. اگر بخواهیم درباره موارد مورد استفاده از اتوکلاو برای شما بگوئیم، در ابتدا باید بگوئیم که دستگاه اتوکلاو به صورت ویژه در دندان پزشکی، دامپزشکی، صنایع شیمیایی و صنایع مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای برخی از داروها همچون سرطان زا، رادیولوژی ها، مواد شیمیایی قابل تبخیر، سمی و قابل اشتعال شما نمیتوانید از اتوکلاو استفاده نمایید. دستگاه اتوکلاو برای تمیز نمودن، آلودگی زدایی و ذخیره سازی مواد مورد استفاده قرار می‌گیرد همچنین از این دستگاه برای حذف مطئن شی استفاده خواهد شد. برخی دیگر از کاربردای این دستگاه شامل: ایجاد محیط مناسب برای کشت باکتری، سترون کردن لوازم آلوده، تهیه وسایل مورد استفاده در نمونه گیری است. یکی از سوالات متداولی که برای نحوه ی کار با توکلاو پرسیده می شود، نحوه ی اتصال به برق شهری است. به طور کلی اتوکلاو با برق ۲۲۰ ولت و فرکانس ۵۰ هرتز کار می کند. نوسانات ۱۸۰ تا ۲۲۰ ولت هیچ مشکلی در کارکرد اتوکلاو ایجاد نمی کند. توجه کنید که اگر این تغییرات بیشتر از حد فوق باشد باید یک ترانسفورماتور مناسب در ان بگذارید. سیم کشی آن هم باید از سیم الکتریکی به قطر ۲ میلی متر باشد. لازم به ذکر است که برای آبگیری اتوکلاو باید درب دستگاه را باز کنید و سپس سینی را بیرون بکشید. تا لبه پلیت max درون آن آب بریزید. وسایل را در اتوکلاو گذاشته و درب را ببندید. در این مواقع اگر دستگاه به اندازه ی کافی آب نداشته باشد روی صفحه ی نمایشگر ارور نمایان می شود و این یعنی LED مربوط به water خاموش است. وقتی اتوکلاو به اندازه کافی آبگیری شد شما می توانید مدت زمان استریل شده را تنظیم کنید. کلید on را بزنید. چون از قبل دستگاه آبگیری شده است. بعد از آن دستگاه به صورت خودکار مراحل را انجام می دهد. اگر نیاز به تغییر زمان استریل بود دستورالعمل زیر را انجام بدهید. کلید SET را بزنید. صفحه نمایشگر به صورت خودکار مراحل را انجام می دهد. اگر نیاز به تغییر زمان استریل بود دستوالعمل زیر را انجام بدید. از این نیز باید مطلع باشید که کلید SET را بزنید. صفحه نمایشگر به صورت ۱۵:۰۰ در می اید. مجددا SET را بزنید تا بتوانید با کلیدهای up و down تغییر ایجاد کنید. سپس SET را ۳ بار فشار داده تا به حالت دما برگردد و اماده ی START شود و این مدت تایم در حافظه ذخیره می شود. در این حالت المنت دستگاه روشن می شود. چراغهای HEATER و WATER با رسیدن دمای دستگاه به ۱۲۱.۵ درجه سانتی گراد، روشن می شود. چراغ گرم کن HEATER خاموش می شود و تایم استریل به صورت معکوس شروع به کار می کند. اگر خواستید مدت زمان استریل را ببینید، کلید TIME/DOOR را فشار بدهید تا مدت زمان باقیمانده از استریل را به شما نشان بدهد. بعد از ۱۵ ثانیه خود به خود به حالت اولیه برگشته و دمای اتوکلاو را نشان می دهد. وقتی زمان استریل LED تمام شد گرمکن خاموش می شود و جمله ی end of sterile روی نمایشگر نمایش داده می شود. در این حالت باید دکمه ی power را فشار دهید تا خاموش شود. شیر تخلیه ی بخار روی درب را باز کنید تا بخار به طور کامل خارج شود و درجه فشار روی درب به صفر برسد. در نهایت درب اتوکلاو را باز کنید. اگر بخواهیم به شما بگوئیم چه مواردی قابل اتوکلاو کردن هستند، باید به شما توضیح دهیم که به صورت کلی پاتوژن های رشد کرده، سلول های انسانی، حیوانی و گیاهی، مواد آلوده شده به مدفوع انسان و حیوان، محصولات خونی انسان و حیوان و… را می توان اتوکلاو کرد. مواد عفونی باید جمع آوری شده و اتوکلاو شود. توجه کنید که مایعات عفونی را هم حتما باید اتوکلاو کرد و بعد در سیستم فاضلاب ریخت. البته در هنگام استفاده از اتوکلاو باید به نکاتی نیز توجه داشت که این نکات را در این قسمت به شما خواهیم گفت. نکته ی مهمی که در هنگام کار با دستگاه اتوکلاو باید رعایت کرد این است که قبل از خشک شدن مواد نباید آن ها را از دستگاه خارج کرد. کافی بودن مقدار آب در دستگاه بسیار مهم است. اتوکلاو اندازه های مختلفی دارد. کوچکترین اندازه ی آن رومیزی و بزرگترین آن، دستگاه پیچیده ای است و برای بهره برداری از آن نیاز به مراحل پیش از نصب داریم. همچنین بیشتر از سه چهارم دستگاه نباید پر شود. مواد نوک تیز نباید درداخل کیسه اتوکلاو قرار بگیرد. برای این کار از ظروف مخصوص زباله های نوک تیز استفاده کنید. تا به عنوان زباله های تیز و برنده دفع شود. کیسه ها برای استریل شدن در اتوکلاو حتما به صورت شل و آزاد بسته بندی شوند تا جریان بخار آب آزادانه در آن جریان داشته باشد. ظروف شیشه ای هم باید روی کناره ی خود قرار داشته باشند تا هوا به راحتی در آن ها رد و بدل شود. توجه کنید که بخار توانایی نفوذ در چربی ها را ندارد به همین دلیل وسایل چرب را از یک طریق دیگر استریل کنید. اگر دستگاه رسوب تشکیل داد حتما از آب مقطر استفاده کنید. اگر ظروف مایع دارید، یک سوم آن را پر کنید و بقیه را خالی بگذارید. اتوکلاو را حتما در داخل آزمایشگاه نگهداری کنید. اگر خارج از محیط نگهداری می کنید، حتما وسایل را در ظرف ضد نشست و قابل استریل کردن بگذارید. این دستگاه در دماهای بالا نتیجه ی مطلوبی نمی دهد بنابراین ازدما و زمانی که در دستورالعمل های هر کدام آمده، استفاده کنید. حداقل زمان لازم برای اتوکلاو کردن ۳۰-۴۵ دقیقه است. مثلا برای استریلیزسیون محلول ها و ویال های کار با دقیقه و دمای ۱۲۱ درجه است. اما مواد عفونی خطرناک تر مثل محیط کشت تلقیح و نمونه های عفونی باید ۱ ساعت اتوکلاو شوند. البته این نیز حائز اهمیت است که بعد از تمام شدن زمان استریل کردن نمونه ها، اول دستگاه را خاموش کنید و دریچه ی خروج بخار را باز کنید تا فشار داخل دستگاه به صفر برسد. حتما به یاد داشته باشید که هیچگاه قبل از اینکه حرارت و فشار اتوکلاو به حال عادی برنگشته درب آن را باز نکنید. وقتی دریچه ی خروجی را باز می کنید، صورتتان را از آن دور نگهدارید تا دچار سوختگی نشوید. حال از خود می پرسید که مواد داخل اتوکلاو چگونه دفع می شود؟! باید در پاسخ به این سوال به شما بگوئیم که مایعات عفونی را در داخل فاضلاب می ریزند. اما آگار آب شده در اثر اتوکلاو را نباید در فاضلاب ریخت. صبر کنید سرد شود سپس به عنوان زباله جامد آن را دفع کنید.

کلام پایانی

اگر در حال حاضر قصد خرید اتوکلاو را دارید باید به این نکته توجه کافی داشته باشید که مناسب بودن میزان آب در دستگاه اهمیت بالایی دارد و نباید بیشتر از سه چهارم اتوکلاو، از آب پر شود و بالاتر از انتهای قسمت پایین محفظه بخار دستگاه برود. در ضمن اگر در دستگاه رسوب ایجاد شد، حتما از آب مقطر استفاده شود. در مواقعی که اتوکلاو روشن است، نباید وسیله ای در داخل آن گذاشته یا خارج شود و بهتر است پیچ های رو به روی هم در درب دستگاه به صورت همزمان بسته شود تا درب کاملا یکنواخت محکم شود و بخار از آن خارج نشود. البته بسته بندی مناسب تجهیزات برای استریل مهم می باشد و لازم است به چیدمان توجه شود که فشرده نباشند و کاربر نباید تجهیزات استریل شده را پیش از خشک شدن، از دستگاه خارج کند. کیسه ها باید به صورت شل و با ۷۵ درصد ظرفیت بسته بندی شوند تا بخار آب کاملا آزادانه در دستگاه جریان یابد. کیسه هایی که تجهیزات در آن قرار می گیرند باید باز گذاشته شوند یا سوراخ هایی در ناحیه بالایی آنها ایجاد شود تا بخار به راحتی در کیسه وارد شود و تجهیزات کاملا استریل شوند. برای اتوکلاو مایعات، حجم ظرفی که نمونه در داخل آن قرار داده می شود باید ۲ برابر حجم نمونه باشد. درضمن وسایلی که نوک تیزی دارند، نباید درون کیسه اتوکلاو قرار گرفته شوند و لازم است از ظرف هایی که برای زباله های نوک نیز، طراحی شده اند، استفاده شود تا تحت عنوان زباله برنده و تیز دفع شوند. برای استریل ظروف شیشه ای، باید شیشه ها به پهلو قرار داده شوند تا هوا به خوبی در آنها جریان داشته باشد و جهت استریلیزاسیون ظروف مایع، فقط یک سوم آن پر شود. از قرار دادن مواد رادیو اکتیو و مایعات قابل اشتعال در دستگاه اتوکلاو خودداری شود. درب های دستگاه استریل کننده بخار بر اساس میزان فشاری که در آن استفاده می شود، دارای قفل های متنوعی همچون مکانیکی، الکترومگنتی و غیره می باشند اما در تمامی مدل ها لازم است از باز کردن درب آن تا هنگامی که فشار دستگاه به صفر برسد، خودداری شود. لازم است از عدم نشت بخار از تمام سیستم های اتوکلاو اطمینان حاصل شود، در صورت وجود نشتی بخار، اگر رفع نشود به درز ها و اتصالات سیستم آسیب وارد می شود و موجب تعویض کامل سیستم دریچه ایمنی خواهد شد. جهت پیشگیری از سوختگی در حین استفاده از اتوکلاو، کاربر باید صورت خود را از دستگاه دور نگه دارد و از تجهیزات حفاظتی همچون دستکش عایق و عینک محافظ چشم استفاده کند. شما اکنون می توانی اتوکلاو مورد نظر خود را از فروشگاه آنلاین دانا آزما با قیمت مناسب خریداری کرده و آن را در کمترین زمان ممکن درب محل تحویل بگیرید.