همانطور که می دانید در آزمایشگاه از ابزار، لوازم و تجهیزات مختلفی در جهت به اجرا رساندن تحقیقات و آزمایشات خود استفاده می کنند که لازمه ی به کار گیری این تجهیزات داشتن شناخت و دانش کافی نسبت به آن ها می باشد. از طرفی تجهیزت و لوازم آزمایشگاهی دارای تنوع و گستردگی زیادی می باشد که هر آزمایشگاه با توجه به کارایی و عملکرد های خود تجهیزات متناسب را انتخاب و خریدایر می نماید. البته برخی لوازم آزمایشگاهی هستند که وجود آن تقریبا در تمامی آزمایشگاه ها ضروری و پایدار می باشد.. به عبارتی می توان گفت که ملزومات مصرفی آزمایشگاهی انواع متنوعی از محصولاتپلاستیکی، شیشه ای، سرامیکی و فلزی را شامل می شود. این محصولات عمدتا یک یا چند بار مصرف بوده و بایستی پس از اتمام مجددا تهیه و جایگزین شوند. لازم به ذکر است که بدانید محصولات قابل استفاده در انواع آزمایشگاه های تشخیص طبی، تحقیقاتی، کنترل کیفی و صنعت دارو سازی می باشند. با این وجود لوازم س
در ابتدا می توان گفت که کلمه سرامیک از Clay یا خاک رس گرفته شده است که در لاتین به آن Kerames گفته می شود . در حقیقت این واژه در اثر کثرت استعمال به سرامیک تبدیل شده است. به عبارتی می توان گفت که سرامیک ها معمولا به استثنای فلزات و آلیاژ های فلزی و مواد آلی، شامل تمام مواد مهندسی می شوند که از نظر شیمیایی جزو مواد معدنی هستند و بعد از قرار گرفتن در دمای بسیار بالا، شکل اولیه خود را حفظ کرده و مقاوم تر می شوند. ظروف سفالی، چینی و چینی های بهداشتی و غیره از این نمونه سرامیک ها محسوب می شوند.
آشنایی انسان با مواد سرامیکی و استفاده از آن ها، قدمتی به طول تاریخ دارد. در حقیقت سفالینه های کشف شده در مناطق باستانی دنیا نشان می دهد که انسان در دوران باستان، گل رس و چگونگی کار با آن و پخت و مقاوم سازی آن آشنا بوده است. اما با این وجود امروزه سرامیک، کاربرد های بسیار فراتر از ظروف سفالی یا چینی پیدا کرده است و در صنعت و تکنولوژی بیشترین کارایی و استفاده های فراوانی از آن می شود .
در مورد مواد اولیه سرامیک ها می توان گفت که از سه ماده اولیه خاک رس، فلدسپار ها و ماسه تهیه می شود. در واقع خاک رس، همان سیلکات های آلومینیوم هیدارته است که به صورت کانی مختلفی یافت می شوند. به زور کلی می توان نتیجه گرفت از زمانی که انسان غارنشینی را به قصد یافتن مکان زیست بهتر، پشت سر گذاشت، با مصالح ساختمانی سرو کار پیدا کرده بود. بدیهی است که این مواد از نوع موجود در طبیعت بوده است. در این مورد می توان به پوست برای بنا کردن خیمه و یا گل و سنگ برای تهیه مسکن دائمی اشاره نمود. با گذشت زمان و پیشرفت علم ودانش بعد ها بشر آموخت که از قطعات چوب و تخته و میخ و پیچ برای استحکام بنا استفاده کند و موادی مانند آهک، ساروج و سیمان را برای اتصال محکم تر قطعات سنگ و یا چوب به یک دیگر بکار می رود. با این وجود خاک رس مهم ترین ماده اولیه تهیه بسیاری از مصالح ساختمانی محسوب می گردید. خاک رس به صورت ناخالصی در تهیه کوزه، گلدان های گلی، ظروف سفالی، اشیاء و لوله های سفالی، سرامیک، سیمان و به صورت خالص، در تهیه ظروف چینی و... مصرف می شود. از نظر ساختار شیمیایی می توان نتیجه گرفت که کلیه موادی که از مخلوط خاک رس با ماسه و فلدسپار در دمای بالا بدست می آیند و توسط توده شیشه مانندی انسجام یافته و بسیار سخت و غیره قابل حل در حلال ها و تقریبا گداز ناپذیر می باشند در دسته بندی های سرامیکی قرار می گیرند.
نقش اجزای سه گانه در سرامیک:
خاک رس: این مورد در تولید سرامیک موجب نرمی و انعطاف و تشکیل و تنوع شگرفی یافته و اهمیت و کاربرد های آن نیز وسعت پیدا کرده است.
ماسه: قابلیت چین خوردن، پس از خشک و گرم شدن و تشکیل بلوری سرامیک را کاهش می دهد .
فلدسپار: در کاهش دادن دمای پخت و تشکیل توده شیشه ای و چسباننده ذرات بلوری سرامیک موثر است.
لازم به ذکر است که بدانید خواص سرامیک ها بسته به نوع و درجه خلوص هریک از اجزای اصلی، مواد افزودنی، لعاب، زمان حرارت دادن، مواد اکسنده و کاهنده های موجود در محیط، تفییر می کند.
سرامیک های ویژه را می توان به مقره های برق، سرامیک های مغناظیسی و سرامیک های شیشه ای اشاره نمود که در این مقاله بحث ما بیشتر در مورد سرامیک های شیشه ای می باشدو زیرا که این نمونه سرامیک ها بیشتر در ظروف سرامیکی آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد. به عبارتی در مورد سرامیک های شیشه ای می توان گفت که وقتی شیشه معمولی پس از تهیه در دمای بالایی قرار گیرد، تعداد قابل توجهی از ذرات بلور در آن تشکیل می شود و خاصیت شکنندگی آن کم می گردد و بر خلاف شیشه های معمولی دیگر، ایجاد یا پیدایش شکاف کوچک در آن ها ساری نمی باشد. این بدان منظور می باشد که این شکاف ها خود به خود پیشرفت نمی کنند. از این سرامیک ها برای تهیه ظروف که آشپزخانه یا ظروف آزمایشگاهی که برای دادن حرارت لازم باشند، استفاده می شود که آن را اصطلاحا پیرو سرام می نامند.
لعاب ها و انواع آن ها
همانطور که می دانید ظروف سرامیکی دارای لعاب هایی هستند که در این قسمت بیشتر در مورد آن ها صحبت خواهیم کرد. لعاب ها طیف وسیعی از ترکیبات آلی و معدنی را بر می گیرند. لعاب مربوط به سرامیک معمولا مخلوط شیشه مانندی متشکل از کوارتز، فلدسپار و اکسید سرب ( Pbo ) می باشد. در واقع این اجزا را پس از آسیاب شدن و نرم کردن به صورت خمیری رقیق در آورند. لعاب هایی که در روی ظروف سرامیکی وجود دارد دارای انواع مختلفی می باشند:
۱- لعاب بی رنگ: این لعاب همانطور که از نامش پیداست برای پوشش سطح چینی های بدلی ظریف ورد استفاده قرار می گیرد. در واقع بی رنگ و شفاف است و از مخلوط کلسیم و سیلیس و خاک چینی سفید تهیه می شود.
۲- لعاب رنگی: لازم به ذکر است که برای رنگ آبی از اکسید مس (Cu۲o)، برای رنگ زرد از اکسید آهن (FeO) و برای رنگ سبز از اکسید کروم (cr۲O۳)، برای رنگ زرد از کرومات سرب و برای ارغوانی از کاسبوس استفاده می شود.
۳ – لعاب کدر: این نوع لعاب که در پوشش چینی های بدلی معمولی بکار می رود و از مخلوط نمک و کربنات سدیم (pb۳O۳،SiO۲ ،PbO ، SnO۲)، تهیه می شود. بدین صورت که آن را پس از ذوب کردن، سردکردن، در آب به صورت حمام شیر در می آورند و شی لعاب دادنی را در آن غوطه ور می کنند. بعد از معرفی ترکیبات سرامیک و لعابی که در شکل گیری آن ها به کار می رود، به منظور بررسی تخصصی ظروف سرامیکی برخی از لوازم که به صورت بیشتری و نقش و کارایی زیادی در آزمایشگاه ها دارند را برای شما بیان خواهیم کرد.
بوته چینی: بوته چینی (Crucible Procelain) که به عنوان کروزه چینی نیز شناخته می شود در واقع ظرفی مخروطی شکل است که دیواره های داخلی و خارجی آن کاملا صاف و صیقلی اند. از نظر برخی محققان و کارشناسان کروزه چینی بدین گونه تعریف شده است که یکی از لوازم آزمایشگاهی بشمار می آید که به شکل مخروط ناقص می باشد و برای حرارت دادن مواد تا دما های بالا مورد استفاده قرار می گیرد، بوته چینی است. این وسیله از جنس های چینی، سرامیکی، سفالی یا گرافیتی می باشد که دارای درپوش نیز می باشد. لازم به ذکر است که این وسیله با توجه به کارایی و موارد استفاده در آزمایشگاه ها در ابعاد و اندازه های مختلف طراحی و تولید شده است. با این وجود، بوته چینی در واقع جز لوازم آزمایشگاهی است که علاوه بر حرارت دادن مواد تا دما های بالا، در جهت سوزاندن و یا ذوب کردن مواد، اندازه گیری و تعیین آب تبلور نمک ها، خشک کردن و یا پختن مواد در داخل کوره های الکتریکی و یا بر روی شعله چراغ بونزن استفاده می شود.
کپسول چینی: کپسول چینی (Evaporating Dish)یکی دیگر از لوازم سرامیکی آزمایشگاهی است که بیشتر برای تبخیر کردن سریع محلول ها و مایعات و یا ذوب کردن مواد جامد و گرفتن آب تبلور کاربرد دارد. از دیگر موارد استفاده از کپسول چینی می توان به عنوان ظرف توزین و یا برای تعیین قابلیت حل شدن مواد در یکدیگر نیز نام برد. این وسیله به گونه ای طراحی و تولید شده است که ظرفی ته گرد و کاسه مانند می باشد که دهانه آن باز است. به طور معمول در لبه آن شیاری وجود دارد که این امر سبب می شود تا به ساده ریختن مایع از آن کمک می کند. لازم به ذکر است که بدانید این وسیله نیز در ابعاد و اندازه های مختلف ساخته شده است که با توجه به کارایی که انتظار دارید مورد استفاده قرار می گیرد.
هاون چینی: هاون چینی (Dorcelain Mortar) یکی دیگر از انواع لوازم سرامیکی آزمایشگاهی مورد نیاز در آزمایشگاه ها به ویژه آزمایشگاه شیمی به شمار می آید که شبیه کپسول چینی می باشد. به عبارتی می توان گفت که کاربرد هاون در آزمایشگاه های شیمی بسیار زیاد است. به همین منظور مواد شیمیایی که ذرات درشت یا کلوخی مانند دارند را نمی توان به همان شکل وارد آزمایش نمود. بنابراین با کاربرد هاون چینی می توان ترکیبات شیمیایی را کاملا پودری کرده و سپس وارد آزمایش نمود تا به درستی واکنش مورد نظر انجام گیرد. در انتهای دسته این وسیله برجستگی هایی تعبیه شده است که در کوبیدن مواد بسیار مؤثر واقع می شود. البته این نکته را در نظر داشته باشید که در صورت تمیز نبودن هاون ممکن است ترکیباتی که در داخل آن کوبیده و یا مخلوط می شوند، دچار ناخالصی شده و در نتیجه ی آزمایش های انجام شده ممکن است اختلالی ایجاد خواهد شد.تقاوت عمده ی هاون چینی با کپسول چینی در میزان ضخامت آن ها می باشد. معمولا ضخامت بدنه آن بیشتر از کپسول چینی بوده و لبه آن نیز ممکن است صاف باشد. این وسیله دسته ای از جنس چینی نیز دارد. هاون چینی در اندازه های مختلف ساخته و عرضه می شود و می توان گفت که مقاومت بالایی در برابر حرارت و ضربه دارد. در واقع این وسیله بیشترین کارایی را برای خرد کردن و یا نرم کردن مواد جامد را دارند. لازم به ذکر است که برای خرد کردن مواد بایستی از سایش و فشار دسته به کف کاسه کمک گرفت. نکته ای که در هنگام استفاده از هاون چینی باید در نظر داشت این است که از ضربه زدن دسته چینی به هاون خودداری کنید، زیرا می تواند باعث شکسته شدن آن شود. اما کاربرد هاون چینی به دلیل مقاومت به حرارت و ضربه از جایگاه ویژه ای در آزمایشگاه های گوناگون داراست. کاربرد این وسیله علاوه بر آزمایشگاه های صنعتی، آزمایشگاه های دامپزشکی و آزمایشگاه های پزشکی بلکه در خانه و عطاری ها برای خرد نمودن و سابیدن انواع ترکیبات، له کردن و ممزوج کردن گیاهان و… صورت می گیرد. جالب است بدانید ظروف هاون های چینی با ارتفاع های مختلفی تولید شده اند. قابل ذکر است که معمولا برای استفاده های آزمایشگاهی ارتفاع تا ۴۵ میلی متر است. هاون های چینی دارای ویژگی هایی می باشد که عبارتند از :
• مقاومت بالا به ضربه و حرارت
• دارا بودن بدنه ای چینی
• هاون های چینی به طور معمول رنگی سفید یا شیری رنگ دارند.
• قطر بیرونی بخش دهانه این وسیله در مقیاس آزمایشگاهی معمولاً ۱۰۴ میلی متر است.
• قطر درونی بخش دهانه اغلب حدود ۸۸ میلی متر می باشد.
• قطر بیرونی بخش پایین این وسیله اغلب حدود ۶۹ میلی متر است.
• عموما ضخامت آن ۸ میلی متر در نظر گرفته می شود.
جالب است بدانید لبه بالای هاون دارای یک شیار است. این شیار ایجاد شده دو کاربرد مهم دارد. اول اینکه می توان پایه دسته هاون را در آن قرار داد تا از لغزش آن جلوگیری شود و کاربرد دوم این شیار بدین منظور می باشد که می توان مواد خرد شده را از آن قسمت خارج نمود.
قیف بوخنر: در ابتدا در مورد این محصول می توان گفت که اگر در آزمایشگاه نیاز به خالص کردن و یا جدا کردن برخی از مواد از محلول را داشته باشید یکی از بهترین گزینه های مورد استفاده می باشد که با کمک ارلن خلاء می توان مکشی را ایجاد نمود که مواد با گذشتن از قیف بوخنر خالص گردد. به عبارتی قیف بوخنر (Buchner Funnel) قطعه ای از تجهیزات و لوازم سرامیکی آزمایشگاهی است که در فیلتراسیون مورد استفاده قرار می گیرد که یکی از مزیت های آن سرعت بسیار سریع تر است. این قیف معمولا از جنس چینی ساخته شده است اما نوع شیشه ای و یا پلاستیکی آن نیز وجود دارد. قیف بوخنر همانند سایر لوازم آزمایشگاهی، نیز در اندازه های مختلف ساخته شده است. به همین منظور تصفیه، صاف کردن سریع، خشک کردن سریع و خالص سازی مواد شیمیایی به کمک نیروی مکش و در واقع با استفاده از ارلن تخلیه بکار برده می شود. همچنین می توان گفت که این دستگاه در آزمایشگاه های شیمی آلی برای کمک به جمع آوری ترکیبات تبلور مجدد استفاده می شود. مکش باعث خشک شدن ترکیب مجدد متبلور مرطوب می شود تا ترکیب کریستال خشک خالص باقی مانده باشد. با این حال، معمولا برای از بین بردن مایع باقی مانده تا حد ممکن، خشک کردن بیشتر به وسیله اجاق گاز یا وسایل دیگر مورد نیاز است. لازم به ذکر است که مهر و موم محکم در خلا و ثبات فلاسک و فیلتر بوخنر در طی فرآیند فیلتراسیون ضروری می باشد. حلقه بوخنر را می توان با قیف های بوخنر، فلاسک، بوته های شیشه ای و بوته های گوچ استفاده کرد. البته این نکته را در نظر داشته باشید که با توجه به نوع آزمایش و نیاز هایی در آزمایشگاه وجود دارد وسایل مورد نیاز طراحی و تولید می شوند. در مورد وسیله ای به نام قیف هم موضوع به همین قرار است و دارای شکل ها و کاربرد های متنوعی است. در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود:
قیف معمولی: از ویژگی های ظاهری می توان گفت که که یک بخش مخروطی در بالا و یک گردن باریک در بخش پایینی دارد، معمولا برای جابجایی مایعات و مواد پودری جامد کارایی دارد. این نوع قیف برای ریختن مواد بر روی ظرف هایی است که گردنی باریکی دارند و شامل انوع مختلف پلاستیکی و شیشه ای می باشد.
قیف دکانتور: این نمونه نیز برای جدا سازی مایع هایی است که دارای چگالی های متفاوتی می باشد و در پایین آن شیری قرار دارد که می توان محلول ها را از طریق آن جدا نمود.
قیف بوخنر: نمونه ی دیگری از قیف های تولید می باشد و در قسمت بالایی خود دارای سوراخ هایی است که در آن تعبیه شده است و کاغذ صافی بر روی آن قرار می گیرد و با مکشی که به ارلن خلا وصل می شود، خالص سازی توسط قیف بوخنر صورت می گیرد. تفاوت اصلی آن با قیف های دیگر در سوراخ هایی است که در بخش استوانه ای این قیف قرار داده شده است.
قیف ایمهوف: از این ابزار نیز برای تفکیک کردن مواد جامد با ته نشینی آن ها از محلول است و در ته نشینی مواد در فاضلاب بیشترین کاربرد را دارد.
کروزه سوراخدار: همانطور که از نامش پیداست ظرفی چینی با ته صاف و سوراخ دار و به شکل انگشتانه می باشد. علت نام گذاری این نمونه از لوازم سرامیکی آزمایشگاهی به اسم کروزه سوراخدار به این دلیل می باشد که مبدع این وسیله آزمایشگاهی Frank Austen Gooch است. در واقع یک کروزه سوراخدار یا یک بوته گوچ، دستگاه فیلتراسیون برای استفاده آزمایشگاهی است که به آن فیلتر Gooch نیز گفته می شود. به عبارتی می توان گفت که کروزه سوراخدار ها معمولا به خاطر در معرض قرار گرفتن حرارت مستقیم معمولا از جنس سرامیک ساخته می شوند. در صورتی که بعضی بوته ها از جنس نیکل، گرافیت، پلاتین، آلومینا، تفلون،سفالی یا گلی نیز تهیه و تولید می شوند. لازم به ذکر است که کروزه سوراخدار با توجه با کارایی و موارد استفاده در آزمایشگا ها در حجم های ۱۵، ۲۵ و ۴۰ میلی لیتری و همچنین در قطر های متفاوتی ساخته می شوند. با این وجود جداره داخلی و خارجی کروزه سوراخدار صیقل داده شده است. کروزه سوراخدار برای جمع آوری رسوب مستقیم در ظرفی که باید خشک شود و در نهایت در تجزیه و تحلیل وزن سنجی شود، بسیار مناسب است. این نکته را در نظر داشته باشید که این دستگاه در ابتدا یک بوته آزمایشگاهی استاندارد پلاتین با یک پایه سوراخ دار بوده است که برای تشکیل تشک فیلتر، خمیر آزبست در آن قرار می گرفت. سپس بوته را در کوره گرم کرده تا خشک شود تا به وزن ثابت برسد. استفاده از این مواد به این معنی بود که پس از فیلتراسیون، بوته حلزونی و محتوای آن در معرض دمای بالا قرار می گیرد تا فیلتر خشک شود و احتمالا اکسید شود یا به حداقل وزن برسد. عموما هنگام گرم کردن کروزه سوراخدار باید به این نکته توجه داشت که آن را با گیره بوته برداشت و در حفره مثلث نسوز مناسب، قرار داد. دررواقع مثلث نسوز از یک مثلث فلزی با سه قطعه روکش چینی نسوز ساخته شده است و از آن عمدتا برای نگه داشتن کروزه سوراخدار، به هنگام گرما دادن آن استفاده می شود. یک مثلث نسوز هنگامی برای یک بوته مناسب است که کروزه سوراخدار در حفره آن قرار گیرد، در غیر این صورت حالت نامتعادلی پیدا می کند و در اثر ضربه کوچکی ممکن است بشکند. از ویژگی های منحصر به فرد کروزه سوراخدار می توان به مواردی چون جهت فیلتر کردن و خشک کردن رسوبات، بدون نیاز به کاغذ صافی و همچنین کروزه سوراخدار تولید شده از سرامیک سوراخدار که برای انجام آزمایش نیاز به کاغذ صافی دارد، اشاره نمود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که کاربرد های کروز سوراخدار عبارتند از : خشک کردن یا پخت مواد در کوره، ابزار برای تعیین آب تبلور نمک ها آب تبلور نمک ها، ذوب مواد با دمای ذوب بالا، ذوب قند، پارافین جامد ،خشک کردن رسوب کوره الکتریکی می باشند.
فروشگاه اینترنی دانا آزما تمامی تجهیزات و لوازم آزمایشگاهی را با کیفیت بالا و تضمین شده به شما عزیزان و کاربران محترم ارائه می کند. بنابراین برای خرید لوازم سرامیکی آزمایشگاهی که یکی از لوازم های ضروری در انجام آزمایشات و تحقیقات به شمار می آید با خیالی آسوده انجام دهید. لازم به ذکر است که بدانید محصولاتی که در فروشگاه اینترنتی دانا آزما موجود می باشند و قرار داده شده اند شامل برند های متنوعی همچون Porgen Lab, SPL, Sorfa, Corning, Maxwell و همچنین شامل سایر برند های معتبر چینی و… می باشند. حائز اهمیت است که بدانید برای خرید هر وسیله آزمایشگاه اعم از تجهیزات الکتریکی و یا وسایل و لوازم آزمایشگاهی باید اطلاعات کاملی از انواع مختلف و سایز های متفاوتی که در بازار موجود است را داشته باشید که کارشناسان دانا آزما با اطلاعات کامل و جامعی که در اختیار شما عزیزان گذاشته اند این کار شما را آسان کرده اند. شما به راحتی می توانید از طریق شماره های ثبت شده در سایت فروشگاه با کارشناسان ما ارتباط برقرار کنید و از خدمات مشاوره ی رایگان ما نیز به بهره مند شوید. همچنین با وجود مشکلاتی که امروزه برای خرید حضوری وجود دارد، با مراجعه به فروشگاه اینترنتی دانا آزما محصولات خود را سفارش دهید تا در کوتاه ترین زمان ممکن برای شما ارسال گردد.