بازها

شیمی یکی از علومی ست که در زندگی انسان نقش های متعدد و مهمی را ایفا کرده و می کند. با نگاهی به اطراف خود درمی بابیم که بسیاری از محصولات غذایی، بهداشتی، صنعتی، و ... که به صورت روزمره مورد استفاده مان قرار می گیرند حاصل علم شیمی ست. شیمی مطالعه مواد و انرژی و واکنش بین آنها ست. البته این تعریف به نوعی همان تعریف فیزیک است. شیمی و فیزیک مجموعا علوم طبیعی را تشکیل می دهند. شیمی بیشتر به ویزگی های مواد و واکنش های بین انواع مختلف ماده می پردازد بویژه واکنش هایی که در آنها الکترون ها نقش دارند. در مقابل، فیزیک بیشتر به بخش هسته ای اتم و درون اتم می پردازد. در واقع این دو علم دو روی یک سکه اند. در علم شیمی دو دسته ماده شیبمایی وجود دارند که مورد توجه بسیاری از صاحبان صنایع و شیمی دانان قرار گرفته اند. صحبت از اسید و باز در میان است. به عقیده کارشناسان و شیمی دانان، باز در شیمی، رایج ‌ترین برداشت از ماده ‌ای محلول است که می‌ تواند پروتون ‌ها را بپذیرد. به این نکته توجه کنید که از باز بیشتر به عنوان یک قلیا نام می ‌برند در صورتی که تنها اگر یون ‌های -OH در آن وجود داشته باشد. این موضوع به نظریه برانستد-لوری در مورد اسیدها و بازها اشاره دارد. در تعریف دیگر، باز به هر ترکیب شیمیایی گفته می‌شود که وقتی در آب حل شد، به آن PH بیشتر از ۷ بدهد. سدیم هیدروکسید و آمونیاک نمونه‌ هایی از باز های ساده هستند. بازها شور مزه‌ اند. از باز ها می‌ توان به عنوان شناساگر استفاده کرد و همچنین بازها با چربی واکنش می ‌دهند. واکنش اسید و باز یک نوع واکنش شیمیایی ست که بین یک اسید و یک باز رخ می دهد. مفاهیم مختلفی وجود دارد که تعاریف جایگزینی برای مکانیسم های واکنش درگیر و کاربرد آنها در حل مشکلات مربوطه ارائه می دهند. علیرغم تفاوت های مختلف در تعاریف، اهمیت آنها به عنوان روش های مختلف تجزیه و تحلیل زمانی آشکار می شود که در واکنش های اسید- باز برای گونه های گازی یا مایع استفاده شوند، یا وقتی که ویژگی اسید یا باز تا حدودی کمتر آشکار باشد.
اسیدها و بازها دو دسته از مواد شیمیایی بسیار مهم در شیمی هستند. شناسایی اسید ها و باز ها را می بایست مدنظر قرار داد. ساده ترین راه شناسایی این ترکیبات بر اساس مزه و فرمول شیمیایی آنها می باشد. اسیدها ترکیباتی ترش مزه اند و ابتدای فرمول شیمیایی آنها حاوی یک یا دو اتم هیدروژن است مانند سولفوریک اسید. در نقطه مقابل، بازها ترکیباتی تلخ مزه هستند که در انتهای فرمول شیمیایی خود یک یا چند گروه هیدروکسید OH دارند مانند هیدروکسید سدیم به بازها مواد قلیایی نیز گفته می شود. کارشناسان دانا آزما بر این بائر هستند که شناسایی اسیدها و بازها به روش های مختلفی صورت می گیرد می توان اشاره داشت که بازها و اسیدهای خوراکی را می توان از طریق مزه آنها تشخیص داد. روش دیگر شناسایی این ترکیبات استفاده از شناساگر یا معرف هاست که با تغییر رنگ خود در محیط اسیدی و بازی این ترکیبات را شناسایی می کنند. شناساگر می تواند طبیعی یا شیمیایی باشد، انواع طبیعی شامل عصاره گل یا میوه گیاهان هستند که در قدیم مورد استفاده قرار می گرفتند. از بین شناساگرهای شیمیایی می توان به لیتموس، فنول فتالئین و متیل اورانژ اشاره کرد. برای خرید انواع نمونه های باز می توانید با تیم کارشناسی سایت دانا آزما مشورت نمائید. در اینجا انواع باز ها را برای شما عزیزان تشریح خواهیم کرد.
_ بازهای کاتالیزگر: اسیدها به فرآورد ه‌هایی شامل یون‌ های هیدروژن می‌گویند که محلول آن ‌ها، تعداد یون هیدروژن بیشتری نسبت به یون هیدروکسید دارند. به همین شکل نیز اگر غلظت هیدروکسید بیشتر باشد، محلولی بازی خواهیم داشت. این نمونه مواد شیمیایی را می ‌توان به عنوان کاتالیزگر ناهمگن نامحلول در واکنش ‌های شیمیایی استفاده کرد. از جمله این کاتالیزورها می‌توان به اکسیدهای منیزیم، کلسیم و باریم اشاره کرد. بسیاری از فلزات واسطه، کاتالیزورهای خوبی به شمار می ‌آیند و بسیاری از آن ‌ها، موادی بازی را تشکیل می ‌دهند. در واکنش ‌های بسیاری مثل هیدروژناسیون، مهاجرت پیوند دوگانه و واکنش مایکل از آن ها به عنوان کاتالیزگر بهره می گیرند.
_ بازهای جامد: در رابطه با باز های جامد باید در ابتدا به این نکته اشاره نمود که بسته به توانایی سطح جامد برای تشکیل باز مزدوج با جذب الکتریکی یک اسید،‌ قدرت باز را می‌ توان تعیین کرد. برای بیان میزان باز موجود در سطح یک کاتالیزور بازی، از تعداد محل‌های بازی به ازای یک واحد سطح جامد استفاده می‌ کنند. شیمی دانان، روش ‌های اندازه‌گیری این مقدار را وسعت بخشیده اند که این روش‌ها تیتراسیون با بنزوئیک اسید و استفاده از جذب سطحی گاز اسیدی است. در روش دیگر، یک جامد با قدرت بازی کافی، یک شناساگر اسیدی را جذب می ‌کند و باعث می‌ گردد تا رنگ شناساگر به رنگ باز مزدوج تغییر کند که به طور معمول از نیتریک اکسید استفاده می‌ شود. در نهایت، مقدار محل‌های بازی با استفاده از مقدار دی ‌اکسید کربن جذب شده محاسبه خواهد شد.
_ بازهای ضعیف: باز ضعیف موادی هستند که در محلول ‌های آبی به خوبی تفکیک نمی ‌شود یا پروتون ‌دهی در آن به طول کامل صورت نمی ‌گیرد. از جمله مثال ‌های باز ضعیف می‌توان به تفکیک آمونیاک اشاره نمود.
_ بازهای قوی: یک باز قوی به ترکیبی است که توانایی جدا کردن یک پروتون را در یک واکنش اسید-باز، از یک مولکول اسید حتی اسید بسیار ضعیف داشته باشد. از بازهای قوی می‌توان به فلزات قلیایی و قلیایی خاکی اشاره کرد. بخاطر پایین بودن انحلال ‌پذیری در برخی از بازها مثل هیدروکسید های فلزات قلیایی، زمانی که به ضریب انحلال ‌پذیری نیازی نداشته باشیم، از این نوع بازها استفاده می کنیم. بسیاری از ضداسید ها، سوسپانسیونی از هیدروکسید فلزی مانند آلومینیوم هیدروکسید و منیزیم هیدروکسید هستند. این ترکیبات، انحلال‌ پذیری اندکی داشته و توانایی جلو گیری از افزایش غلظت یون هیدروکسید را دارد تا به بافت ‌های دهان، مری و معده آسیب وارد نشود. اسیدها و بازها هردو خورنده هستند اما تفاوت اصلی اسیدها و بازها را باید در مقیاس PH ذکر کرد. همانطور که در متن نیز توضیح داده شده، هر ماده‌ای با PH بین صفر تا هفت، اسید و بین هفت تا چهارده، باز است. این ترکیبات در آب به طور کامل هیدرولیز و سبب ایجاد اثر همتراز کنندگی خواهد شد. در این فرآیند، مولکول ‌های آب با باز قوی ترکیب شده و به دلیل خاصیت آمفوتری آب، یک یون هیدروکسید آزاد خواهد شد. اسیدهای بسیار قوی، گروه‌ هایی با خاصیت اسیدی بسیار ضعیف در غیاب آب، پروتون‌زدایی می‌ کنند. برخی از باز های قوی که شهرت بیشتری دارند را می توان در یک لیست خاص معرفی کرد. هیدروکسید روبیدیم، هیدروکسید استرانسیوم، گوانیدین، هیدورکسید سدیم، هیدروکسید منیزیم، هیدروکسید لیتیوم، هیدروکسید کلسیم، هیدروکسید پتاسیم، هیدروکسید باریم، و هیدروکسید سزیم از نمونه های باز های قوی می باشند.
_ فوق باز ها: این ترکیبات را به دلیل قوی ‌تر بودن نسبت به یون هیدروکسید، نمی ‌توان در محلول‌ های آبی نگهداری کرد. نمک ‌های کربانیون ‌ها، آمیدها و هیدرید های گروه یک، بخاطر ضعیف بودن اسیدهای مزدوج خود، بازهایی بسیار قوی به شمار می‌ آیند. این ترکیبات از طریق اضافه کردن فلزات قلیایی خاصل به اسید مزدوج بدست می ‌آیند. سدیم آمید، لیتیم دی ‌ایزوپروپیل‌ آمید، لیتیوم بیس آمید، بوتیل لیتیوم، سدیم هیدرید، لیتیم دی ‌اتیل ‌آمید از نمونه های فوق باز ها می باشند.

بیشتر

کمتر